De Nederlandse automarkt heeft betere tijden gekend. Gemiddeld genomen vertoonden de eerste maanden van dit jaar een klein herstel. Helaas stelde mei 2024 teleur met een daling van 13% in de verkoop van nieuwe personenauto’s ten opzichte van dezelfde maand vorig jaar. Er was ook een daling bij de elektrische auto’s, al was die met 12% nét iets minder.
Onrustige tijden, en dat merk je
Het zijn onrustige tijden en dat heeft zijn weerslag op de markt. Oorlog, conflicten, inflatie, onzekerheid over de energieprijzen, de afbouw van subsidies en andere voordeeltjes werpen een donkere schaduw over de branche. Ondanks deze onzekere tijden weet de elektrische auto zich nog heel aardig ter weren. We weten inmiddels dat de bijtelling voor elektrische auto’s nog maar amper voordeel oplevert, dat we ook motorrijtuigenbelasting voor elektrische auto’s moeten gaan betalen, de SEPP-subsidie na dit jaar ophoudt en dat de salderingsregeling voor eigenaren van zonnepanelen ook zijn beste tijd heeft gehad. De komst van een rechts kabinet zal wellicht nog meer negatieve gevolgen hebben voor alle ‘groene’ voornemens.
Dat zijn dingen die we nu zeker weten, maar er was er de maanden ervoor, toen de koop/leasecontracten werden getekend, nog heel wat onzekerheid over. En dat maakt kopers onzeker. En wie onzeker is, houdt zijn hand liever nog even op de knip of kiest in ieder geval iets waar hij/zij nog wat meer mee bekend is: een auto die je moet tanken in plaats van laden. Hoe ouderwets dat ook moge zijn.
Elektrisch rijden: veerkrachtig maar niet immuun voor tegenwind
Hoewel ook de verkoop van elektrische auto’s in mei met 12% daalde, is dat een minder dramatische terugval dan het marktgemiddelde. Zeker als je kijkt welke onzekerheden er dus waren. Het lijkt erop dat de groeiende populariteit van elektrisch rijden, gedreven door factoren als duurzaamheid, lagere gebruikskosten en een steeds uitgebreider én betaalbaarder aanbod, de EV-markt enigszins beschermt tegen de negatieve economische winden.
Toch is het belangrijk om deze veerkracht te nuanceren. De daling van 12% die de cijfers van RAI/BOVAG laten zien is immers niet niks. En hoewel de afbouw van het voordeel van de MRB en het stoppen van de salderingsregeling misschien niet de hoofdoorzaak zijn van deze dip, kan het wel een rol spelen in de aankoopbeslissing van potentiële EV-rijders. Bovendien zijn er ook andere factoren die de EV-markt kunnen beïnvloeden, zoals de fluctuerende energieprijzen en de langere levertijden voor sommige modellen.
Worden de Chinese merken de nieuwe smaakmakers van de EV-markt?
Terwijl de verkoopcijfers van gevestigde merken als Volkswagen hier en daar behoorlijk teleurstellen, rukken Chinese merken zoals BYD op in de Nederlandse markt. Hun aantrekkelijke combinatie van betaalbaarheid, innovatieve technologie en modern design lijkt aan te slaan bij Nederlandse consumenten. Modellen zoals de BYD Atto 3 en Dolphin winnen snel aan populariteit en zetten de gevestigde orde onder druk. Bovendien zijn niet alleen Chinese auto’s in de lagere prijssegmenten die hier een stukje markt winnen. Ook auto’s van luxe merken als Lotus en Zeekr weten de weg naar de Nederlandse autokopers te vinden.
Maar het zijn niet alleen de Chinezen die de markt opschudden. Ook Kia en Tesla blijven domineren, met de Tesla Model Y, Volvo EX30 en Kia Niro EV als absolute verkooptoppers. En laten we naast de Volvo EX30 ook de EX40 en Tesla Model 3 niet vergeten. Maar de EX30, een combinatie van Scandinavisch design en een (voorlopig) Chinese productie, mogen we toch wel een interessante nieuwe smaakmaker (of zelfs gamechanger) in het EV-landschap noemen.
Uitdagingen voor Volkswagen en andere gevestigde merken
Voor Volkswagen is de onder verwachting blijvende verkoop van de ID.-serie een bittere pil. Zeker als je bedenkt dat de Skoda Enyaq, Cupra Born en Audi Q4 e-tron, die gebruikmaken van dezelfde technologie, het hier veel beter doen. Misschien is het inderdaad tijd voor Volkswagen om de strategie te heroverwegen en zich meer te richten op betaalbare modellen die een breder publiek aanspreken. Hoe veelbelovend de modellen uit de ID-reeks ook leken, het zijn in Nederland jammer genoeg allesbehalve verkooptoppers.
Ook andere gevestigde merken zullen zich moeten aanpassen aan de veranderende markt. De opkomst van Chinese merken en de verschuiving in consumentenvoorkeuren vragen om nieuwe modellen, innovatieve technologieën en scherpe prijzen. De tijd dat Europese merken de EV-markt domineerden, lijkt voorbij. Misschien dat de importheffingen, waar over gesproken wordt, uitkomst bieden. Maar China zal dan hetzelfde gaan doen, en dat zal ook niet zonder impact zijn.
Maar ook qua automodellen zien we een verschuiving. Bij de EV’s althans, waar het erop lijkt dat het segment van de compacte SUV’s een waar speerpunt is geworden. Wie weet zien we, als er heel binnenkort nog meer aantrekkelijke en betaalbare elektrische stadsauto’s op de markt komen, weer een nieuwe verschuiving.
Genoeg uitdagingen op de weg naar een duurzame toekomst
Ondanks de huidige uitdagingen blijft elektrisch rijden een belangrijke pijler van de energietransitie. Maar de weg naar een volledig elektrische toekomst is niet zonder obstakels. Naast de economische tegenwind zijn er ook andere factoren die de overgang naar elektrisch rijden kunnen belemmeren. Bovendien moeten we niet vergeten dat duurzame mobiliteit verder gaat dan alleen elektrische auto’s. Ook de productie, recycling en het gebruik van auto’s moeten duurzamer worden.
Het is niet te zeggen of we de dalende verkoopcijfers als een wake-up call voor de Nederlandse automarkt moeten beschouwen. En laten we niet vergeten dat er te midden van uitdagingen ook altijd kansen zijn. De opkomst van nieuwe spelers maar vooral van nieuwe technologieën biedt mogelijkheden voor innovatie en groei.
Veel Nederlandse kopers zitten nu op een kruispunt. Enerzijds vinden ze elektrische auto’s interessant, maar ook te duur en ze zien op tegen het opladen. Als er nog meer betaalbare elektrische automodellen beschikbaar zijn en de meer veeleisende automobilisten meer keus hebben uit auto’s met én een flinke actieradius én een hoge laadsnelheid, zal de transitie in een volgend stadium komen.
Hoewel de toekomst ontegenzeggelijk elektrisch is, moeten we niet vergeten zijn dat we alleen met de juiste inzet van overheid, bedrijfsleven én consumenten de weg naar een duurzame en elektrische toekomst kunnen effenen.